340 – Caroline van der Plas ontvangt Frans Timmermans. Vijf misverstanden over Europa

Apr 14, 2023

01:18:53

forum

Ask episode

view_agenda

Chapters

auto_awesome

Transcript

info_circle

Episode notes

Eurocommissaris Frans Timmermans kwam naar de Tweede Kamer en maakte kennis met Caroline van der Plas van de Boer Burger Beweging. Hun gesprek was zeer boeiend omdat dit een aantal misverstanden bloot legde die in ons land, bij veel media en in de Tweede Kamer zélf bestaan over 'Brussel'. In deze aflevering analyseren Jaap Jansen en PG Kroeger de verwarring, de finesses van dat gesprek en de vele kansen die andere parlementen liever niet laten liggen in Europa. Tips die de Tweede Kamer meteen kan bespreken op 11 mei 2023, wanneer ze (op voorstel van de VVD en Volt) een openbare masterclass houdt over het beïnvloeden van Europese besluitvorming!

***

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier

***

Timmermans noemde het initiatiefvoorstel van de BBB en JA21 (de uitwerking op drie volgens Van der Plas 'haalbare' punten van een eerder tienpuntenplan) in fraaie Brusselse codetaal ‘een oprechte poging’. Hij zag er een aanknopingspunt in om die partijen inhoudelijk te ondersteunen bij de uitwerking. Wat zou dat in de praktijk kunnen betekenen?

De uitkomst van het gesprek leidt tot een hoop vragen. Ook naar de impact ervan op de 'pauzeknop' in de coalitie en de even oprechte pogingen van de ministers Piet Adema (Landbouw) en Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof) bij concrete wetgeving. Zet Timmermans hen via Van der Plas heel verfijnd niet ook onder druk nu?

Het gesprek deed nog iets. Het liet zien hoe hardnekkig en onjuist Misverstand 1 is over hoe de EU functioneert. De nationale parlementen hebben namelijk dankzij de ooit afgewezen 'Grondwet' van 2005 in het daarna geratificeerde Verdrag van Lissabon duidelijk meer invloed gekregen op de EU en op het werk van de Commissie in Brussel. Elke lidstaat kan daarbij zelf invullen hoe en welke initiatieven men daarbij neemt. Jaap en PG vertellen hoezeer verschillende landen als Portugal, Duitsland en Roemenië zich hierin profileren. En hoe ons land er weinig mee doet. De Tweede Kamer heeft in de tijd van voorzitter Khadija Arib zelfs flink bezuinigd op know how en relaties met Brussel. Gelukkig wordt die fout binnenkort gerepareerd met vijf extra 'Europa-medewerkers' voor de Tweede Kamer. En er komt een heuse Europawet!

Daar ligt Misverstand 2 al snel op de loer. Men denkt dat de Europese Commissie een soort regering is die decreten afkondigt. "Het moet van Brussel", klinkt dan al gauw. Precies dát bleek uit het gesprek met Timmermans allerminst het geval en Van der Plas was er bijna beduusd van, want ‘dat geeft al wat hoop’. Duidelijk werd nog eens dat Nederland zelf moet 'leveren' en dat dus nu juist ook de grote BBB-fracties en coalities in de provincies heel concreet aan de slag moeten.

Daarbij klinkt dan al gauw Misverstand 3, dat de EU alleen maar meer en meer bevoegdheden naar zich toe trekt. “Ze bemoeien zich met alles.” Precies daarom hebben de nationale parlementen een nieuw instrument gekregen, de 'subsidiariteitstoets'. Maar ons land is op dat punt opvallend weinig alert.

Bovendien blijken heel wat regels in Europa vooral onder druk van de lidstaten zelf te ontstaan. Jaap en PG vertellen over de perikelen van de EU-subsidies voor schoolmelk en de strijd om het gloeilampenverbod, waar nota bene Frans Timmermans in een eerder politiek leven het mee te stellen had.

Ook nu bleek bij zijn Haagse bezoek weer hoe hardnekkig Misverstand 4 is. Dat is het idee dat een commissaris als Timmermans 'er daar toch voor ons zit'. Alsof hij in Brussel een soort lobbyist zou zijn voor Rutte of Van der Plas. Zeker hiermee zou kunnen gebeuren, dat bij zo'n taakinvulling de Europese Commissie zich omwille van die lobbytaak inderdaad en detail zou gaan bemoeien met wat nationaal, soeverein moet gebeuren. Voor je het weet zitten we dan echt in een superstaat!

Dat brengt ons bij Misverstand 5. Dat is de gedachte dat 'ze in Brussel' nauwelijks geïnteresseerd zijn in wat hier gebeurt en die houding daardoor wederzijds ontstaat. Het omgekeerde is wat je vaak ziet. Een reeks voorbeelden laat zien dat allerlei input vanuit Europese expertise in de discussies in Den Haag - meestal op verzoek uit de Kamer zelf - nauwelijks wordt benut en de hooggekwalificeerde bezoekers bijna genegeerd worden. Juist dit maakt het gesprek van Van der Plas met Timmermans extra interessant. Gaat dat nu leiden tot een ommekeer en gaat de Kamer serieus aan de slag met die expertise uit Brussel?

Het overzicht dat de Europese Commissie bijhoudt van de interacties met alle parlementen van de lidstaten (conform het Verdrag van Lissabon) vind je hier.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl

***

Verder luisteren

11 - Mendeltje van Keulen over de relatie Binnenhof-Brussel