Betrouwbare Bronnen 346 - Alle Menschen werden Brüder!
Op 9 mei Europa Dag zijn overal bijeenkomsten waar je de Europese hymne hoort, het slotkoor van Beethovens negende Symfonie. Alle Menschen werden Brüder! Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in het verhaal van dat muziekstuk, van de componist, de dichter en zijn artistieke en politieke milieu en hoe verrassend rebels en actueel Ludwig van Beethoven was.
Dit is bovendien de start van een bijzondere samenwerking van Betrouwbare Bronnen met de plek in Europa waar Beethoven mooier klinkt dan waar ook: Het Concertgebouw in Amsterdam! Ter gelegenheid van het Beethoven-festival met het Orkest van de Achttiende Eeuw slaan we de handen ineen. Wie Vriend van de Show is of nog snel wordt, kan meedingen naar twee (van de 80!) kaartjes voor het concert op 24 mei met enkele van zijn meest indrukwekkende composities door Alexander Melnikov en Jonathan Darlington.
***
Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier
***
Het werk van de toondichter uit Bonn - met familiebanden in de Nederlanden - is zeer politiek. In de Europese Raad is daarover nog slaande ruzie gemaakt en premier Jan Peter Balkenende moest alles uit de kast halen om het gedoe te sussen en president Nicolas Sarkozy tot bedaren te brengen. Politieke controverses waren al tijdens Beethovens leven bon ton. Hij was een rebel, vurig bewonderaar van Napoleon en het vrijheidsideaal van de Franse Revolutie.
En hij was een Europeaan avant la lettre. Inspiratie kreeg hij uit het werk van Shakespeare, uit gedichten van Goethe, van zijn voorganger Mozart, Italiaanse muziek, Franse politiek en het revolutionair denken van de Jena Kreis. Juist daarover spraken Jaap en PG recent met Andrea Wulf die haar boek Magnificent Rebels schreef over die jeugdige tijdgenoten van de componist.
Hij vereerde net als de Jena-rebellen, de Humboldt-broers en Goethe de dichter Schiller en zijn streven naar vrijheid. Beethoven was heel zijn leven bezig met het maken van muziek voor diens gedicht Ode an die Freude. Het werd de apotheose van zijn symfonisch werk. Maar PG wijst op nog een hele reeks andere politieke en rebelse muziekstukken. Van een ouverture voor een opstandig stuk van Goethe tot een opera over de ontsnapping uit een strafkamp.
Op het concert van 24 mei klinkt niet toevallig Beethovens meest politieke symfonie, de Derde. Die was bedoeld als hommage aan Napoleon. Maar die pleegde volgens Beethoven zo'n groot politiek verraad, dat die heel hardhandig ingreep in de partituur van dat stuk.
Beethoven schreef dus niet alleen die hymne voor Europa, hij wás Europa. Zijn vurig verlangen naar vrijheid, mensenrechten, zijn inspiratie uit vele culturen en allerlei landen en zijn voortdurende pogingen de muziek te vernieuwen en nieuwe ideeën, klanken en werken te ontdekken maken hem zelf weer een bron van inspiratie, ook 200 jaar nadien. 'Freude, schöner Götterfunken!'.
***
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!
Dan kun je meedingen naar een set van twee vrijkaartjes voor 24 mei (vrienden krijgen hierover een aparte mail of lezen het op de site in een bericht dat alleen voor vrienden leesbaar is). In de pauze willen Jaap en PG met de vrienden van de show klinken op Beethoven en Betrouwbare Bronnen!
Sowieso kun je er met 30% korting naartoe via deze link
En ook naar het concert van 23 mei, waarin Beethovens prachtige vioolconcert wordt uitgevoerd door Alena Baeva!
***
Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl
***
Een aantal muziekfragmenten in deze aflevering is afkomstig uit Orchestra of the 18th Century – Frans Brüggen – Beethoven The Symphonies
***
Verder lezen
Christine Eichel - Der empfindsame Titan. Ludwig van Beethoven im Spiegel seiner wichtigsten Werke
***
Verder luisteren
344 - Nederland in Europa: een masterclass door Tom de Bruijn
336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt
329 - Staatssecretaris Gunay Uslu staat pal voor de cultuursector, maar er moet wel wat veranderen
312 - Schurend verleden - over cancelculture, politiek en geschiedenis
231 - Geschiedenis als politiek wapen
190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa
148 - Stefan Zweig als inspirator van Europa als culturele en politieke gemeenschap
57 - PG Kroeger over Alexis de Tocqueville
49 - De koningen van Hispanje die wij altijd hebben geëerd
40 - De geniale broers Von Humboldt
11 - Gerlacus Buma, soldaat van Napoleon en Willem I
***
Tijdlijn
00:00:00 – Deel 1
00:23:59 – Deel 2
01:06:31 – Einde
See omnystudio.com/listener for privacy information.