412 – Op zoek naar een nieuwe minister-president

Nederland krijgt een nieuwe premier. Geert Wilders zelf mag niet, dus zoekt hij iemand 'van buiten'. Welke eigenschappen, capaciteiten, kansen en risico’s moet hij bij de selectie afwegen? Jaap Jansen en PG Kroeger helpen Wilders bij de zoektocht naar zijn eigen Pippi Langkous: "Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk wel dat ik het kan!"

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier

***

Loyaliteit

Elke PVV-politicus kent een permanente worsteling tussen 100 procent loyaliteit aan de chef en minimale ruimte voor eigen profiel. Wilders zoekt een premier die volstrekt loyaal zal zijn, bereid is de klappen op te vangen, maar niet de credits te verwerven.

Rivaliteit

Wilders wil geen rivaal. Hoe vindt hij een premier die niet slechts een tweederangsfiguur is waar Yesligöz en Omtzigt op neerkijken?

In Italië zagen we dit faliekant fout gaan bij de 'Vijf Sterren Beweging'. Oprichter en boegbeeld Beppe Grillo ging door zo’n rivaal ten onder. In de Katholieke Volkspartij (een voorganger van het CDA) moest partijleider Norbert Schmelzer boeten voor de gevolgen van zijn premierkeuze.

Vacuüm

De vier fractieleiders trekken de regierol naar zich toe; Wilders voorop. Omtzigt wil het premierschap sowieso marginaliseren. De premier moet weten te overleven tussen die vier, in zijn kabinet, in beide Kamers. Het Torentje als politiek vacuüm. Dit leidt tot permanent coalitieberaad van telefooncircuits op zondag tot brandjes blussen bij zaterdagse lekken. De leiders van PVV en NSC dreigen door dit proces te worden opgeslokt. Is de VVD zo slim een vicepremier te kiezen die zo de échte coalitieaanvoerder zou kunnen worden?

Onzichtbaar

Alle partners in EU en NAVO gaan testen of de nieuwe premier wat voorstelt. Kan hij of zij polderen? Moet-ie voor elk besluit afwachten welke orders hij krijgt van Wilders of Omtzigt? Dan wordt al snel buiten Nederland om zaken gedaan en zitten wij met de voldongen feiten. De premier is dan gereduceerd tot butler van de fractieleiders.

Populair

Een minister-president presenteert zich graag als aanvoerder ‘van alle Nederlanders’. Pikt de PVV-aanhang dit wel? Grootste gevaar voor Wilders is dat onverwachte omstandigheden in het Torentje toch weer een 'nationaal figuur' scheppen; een staatsman die op eigen kracht populair wordt.

Financiën

Elk kabinet heeft baat bij dat ene, sterke duo dat elkaars bondgenoot is: de premier en zijn minister van financiën. Lubbers en Ruding. Rutte en Dijsselbloem. Wilders zal zo’n tandem met argwaan bezien. Kan de VVD niet beter afzien van Financiën om het ‘gul’ aan NSC te schenken?

Rutte

Intussen regeert Rutte IV onverdroten voort. De premier reist als oliemannetje de wereld over. Ministers dealen met de vaak sterk verdeelde 'Rechtse Vier' in de Kamer en zetten ondertussen hun beleid sinds grotendeels voort. Eigenlijk blijkt juist dit kabinet het échte extraparlementaire experiment! Bij de Voorjaarsnota kan het binnenkort zijn meesterproef afleggen, ook richting Brussel. Op geheel onvoorziene wijze is deze situatie voor alle betrokkenen - Rutte en zijn ministers, CDA en D66, PVV, NSC en BBB en zéker ook de VVD - bijna attractiever dan het alternatief.

***

Verder luisteren

410 - De Pirouette van Putters

402 - Het politieke landschap drie maanden na de verkiezingen

400 - De kabinetsformatie als de kat van Schrödinger

398 - Kabinetsformatie 2024: de lege stoel van Pieter Omtzigt

396 – Waarom kabinetsformaties vaak zo tergend lang en stroperig zijn

393 - Op naar een extraparlementair kabinet!

390 - Kabinetsformatie 2023: Het ethos van de haai

388 - Kabinetsformatie 2023: de lucht is geklaard, vier partijen kunnen met elkaar verder

386 – Ronald Plasterk, een verkenner met passie

384 - De overrompelende overwinning van Geert Wilders. Opnieuw slaat Nederland een onbekende weg in

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:40:56 – Deel 2

00:59:45 – deel 3

01:44:36 – Einde 

See omnystudio.com/listener for privacy information.