Betrouwbare Bronnen 430 - Zes markante Belgische premiers
De Belgen hebben zondag 9 juni 2024 niet alleen Europese verkiezingen, maar ook nationale en nog veel meer. Maar wat weten wij Nederlanders daar eigenlijk van? Hun fascinerende politieke cultuur lijkt ons te ontgaan.
Hoe onterecht! Hier ontmoeten Noord en Zuid in Europa elkaar. Germaans en Latijns. Koning Boudewijns vrome soberheid en Berlusconi-achtige joyeuze handigheid. Jaap Jansen en PG Kroeger schetsen een tableau der Belgen en hun rijke politieke cultuur in zes portretten.
Zes premiers die dat land hun kleurrijk stempel opdrukten. Een loodgieter, een vader, een dandy, een staatsman, ‘da joenk’ en ‘Saucissen Pol’.
***
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!
Deze aflevering bevat een advertentie van Podimo. Ga voor meer informatie naar podimo.com/nl/luisterbeter
En ook een advertentie van Lendahand. Ga naar Lendahand.com en gebruik de code betrouwbarebronnen500
Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.
Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier
***
1] Paul-Henri Spaak – de staatsman
Sociaaldemocraat Spaak stond politiek aan de top gedurende vele decennia. Nationaal was hij een belangrijk sociaal vernieuwer. Strateeg van de buitenlandse politiek. De Brusselse socialist speelde hoofdrollen bij alle grote doorbraken en vernieuwingen. Hij bedacht in Londen, in ballingschap de Benelux en realiseerde deze meteen; leidde (als eerste!) de VN; de Raad van Europa, de EGKS, de NAVO en bedacht Euratom en de EEG. Als strategisch denker en vurig spreker was Spaak een briljant voorzitter en onderhandelaar.
2] Gaston Eyskens - vader der crises
De Vlaamse christendemocraat Eyskens werd als premier van zes kabinetten gedurende vier decennia een soort vader des vaderlands. Hij wist schijnbaar onverstoorbaar de grootste crises te bedwingen en een duidelijke koers vast te houden.
Hij botste hevig met Koning Leopold III en diens zoon Boudewijn. Maar ze konden niet om 'vader Eyskens' heen. Koningskwestie, bloederige dekolonisatie van Kongo, financiële en sociale ellende en de taalstrijd tekenden zijn loopbaan. Hij begon met panache de Belgische staat te hervormen. "Les dernières cinq minutes!" De laatste vijf minuten van elke crisissessie waren de belangrijkste, vertelde hij en had daar een joyeus geheim bij!
3] VDB - ‘Saucissen Pol’
Flamboyanter premiers dan Paul Vanden Boeynants zijn nimmer geweest. Een Brussels Ketje dat als slagerszoon een vleesimperium bouwde en vastgoedmagnaat werd en niet vies was van zaken doen in wapentuig. Hij was een rechtse Waal, maar wars van volksnationalisme en bleef zo een 'chrétien social'. Politiek was hij de eerste moderne media ster. Van 'JFK' jatte hij het 'VDB' idee. Fameus werd hij als minister van Landsverdediging en als schepen van Brussel die daar een Manhattan aanlegde. Als premier wierp hij zijn charisma, onnavolgbaar proza en zakelijk vaak dubieuze streken in de strijd. Na zijn loopbaan werd hij wereldberoemd. Gangsters ontvoerden hem en wekenlang onderhandelde hij zélf over zijn losgeld. "Ze hebben geen traan van me gezien!"
4] Jean-Luc Dehaene – de loodgieter
"De afgelopen 50 jaar de grootste premier van allemaal." EU-president Van Herman Rompuy wond er geen doekjes om. Dehaene kon alles. Al jong was hij de onmisbare klusjesman van premier Wilfried Martens. Oplossingenmachine, saneerder, architect van doorbraken, formateur van coalities. Boudewijn en Albert zwoeren bij Dehaenes toverkunsten. "Sire, geef mij honderd dagen!"
De ongelikte volksjongen had daarbij geen vijanden, was bemind bij pers en opponenten door zijn gebrek aan kapsones en zijn schuddebuikende humor. En hij werd een groot Europeaan, ondanks dat-ie Jacques Delors niet mocht opvolgen. De EU van nu is in hoge mate zijn 'loodgieterswerk'.
5] Guy Verhofstadt – van ‘Baby Thatcher’ tot vurig Europeaan
De liberale premier van het Belgische 'Paars' schreef daarmee geschiedenis. Maar eigenlijk had hij drie politieke levens. Hij begon als de jonge, provocatieve 'Baby Thatcher' die de begroting van bankroet België gretig saneerde. Gehaat als 'da joenk'. Zijn politieke experimenten als liberaal leider mislukten aanvankelijk. Maar zijn comeback - gelouterd en vernieuwd - was een triomf. Hij smeedde paarse coalities en saneerde het failliette pensioenstelsel.
Ook hij werd gepassioneerd Europeaan en leider van de liberalen in Europa, Spitzenkandidat in 2014. Hij geselde extreemrechts en leidde de Toekomstconferentie die Macron had bedacht.
6] Elio Di Rupo - Een sprookje
Hij is een unicum. Eerste migrantenkind als leider van het land en eerste openlijke homo als premier. Uit het allerarmste mijnwerkersmilieu verloor hij met één jaar oud zijn vader. Zijn brille en volharding gaven hem een wetenschappelijke en een politieke carrière die ongekend mogen heten. Hij veroverde bijna planmatig de macht in de rode burcht van Wallonië. Hervormde en saneerde zijn Parti Socialiste met harde hand, pakte corruptie en verkalkte structuren aan. Met Italiaanse elegantie, charme, kunstzin en welsprekendheid niettemin een spijkerhard ambitieus politiek dier.
Hij werd premier na de langste parlementaire crisis ooit. Saneerde en hervormde met succes de vastgelopen politieke verhoudingen. Nu wil hij als elder statesman naar het Europees Parlement, net als eerder Dehaene, de premier die hem zo fel verdedigde tegen vuige geruchten. Zijn unieke levenslot duidde hij zo: "Mijn leven is als een sprookje. Je kunt zoiets nooit verzinnen, zelf."
Beschreef Elio Di Rupo daarmee niet zijn vaderland? België is immers het enige land op aarde dat in de opera begon, het land van de magie van Magritte en Kuifje, het land van levensgenieters en van kunstenaars als Brel en Stromae.
***
Verder luisteren
373 - Nederland en België: de scheiding die niemand wilde
282 - Hoe Sammy Mahdi - de nieuwe Vlaamse leider - de christendemocraten er weer bovenop wil helpen
229 - Kristof Calvo: wat de Nederlandse en Belgische politiek van elkaar kunnen leren
190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa
49 - De koningen van Hispanje die wij altijd hebben geëerd
385 - Jan de Koning en het verschil tussen een greppel en de laatste gracht
***
Tijdlijn
00:00:00 – Deel 1
00:38:39 – Deel 2
01:20:00 – Deel 3
01:42:33 – Einde
See omnystudio.com/listener for privacy information.