#1775 - De pijn van het oorlogsarchief, een week later
Jan 10, 2025
auto_awesome
Peter Baas deelt zijn aangrijpende verhaal over het vinden van de naam van zijn vader in het oorlogsarchief, wat hem confronteert met zijn verleden. Bert de Vries, voorzitter van de Koninklijke Vereniging Archiefsector Nederland, reflecteert op de chaotische eerste week van toegang tot het archief, waar bezoekers bereikten dat ver van de verwachtingen lag. Discussies over fouten in het archief en de impact van deze onthullingen op individuen, die worstelen met historische beschuldigingen, zorgen voor intense emotionele momenten.
De openstelling van het oorlogsarchief heeft geleid tot een massale zoektocht naar informatie, maar lange wachttijden frustreerden veel nabestaanden.
Emotionele reacties variëren sterk onder nabestaanden van opluchting tot teleurstelling, afhankelijk van de onthullingen over hun voorouders.
Deep dives
De onthulling van familiedossiers
Een persoon ontdekte onverwacht de naam van zijn vader in een archief, dat onlangs openbaar werd gemaakt over collaboratie na de Tweede Wereldoorlog. Dit leidde tot grote verwarring en vragen binnen de familie, vooral omdat de vader bekend stond als een verzetsman. De ontdekking riep twijfels op over zijn rol tijdens de oorlog en of hij mogelijk met de Duitsers had samengewerkt. De verwarring werd versterkt door het feit dat de dossierinformatie niet direct toegankelijk was, waardoor nabestaanden afhankelijk waren van afspraken in het archief.
Problemen met toegang en informatie
De onthulling van de archiefgegevens heeft geleid tot een massale zoektocht van mensen naar informatie over hun voorouders, maar toegang tot de dossiers bleek aanzienlijk vertraagd door lange wachttijden voor afspraken. De autoriteit persoonsgegevens stelde grenzen aan de online toegankelijkheid van gevoelige informatie, wat resulteerde in frustratie en onduidelijkheid voor veel nabestaanden. Terwijl zij slechts namen en dossiernummers konden vinden, bleven de eigenlijke dossiers onvindbaar voor degenen die hoopten op duidelijkheid. Dit leidde tot onvrede en de wens om het hele dossier openbaar te maken, inclusief het eindoordeel.
Emotionele gevolgen voor nabestaanden
Voor nabestaanden roept het openbaar maken van archieven sterke emotionele reacties op, variërend van opluchting tot diepe teleurstelling en angst. Degenen die ontdekten dat hun familieleden ten onrechte waren beschuldigd van collaboratie, ervoeren soms een grote verlichting, terwijl anderen geconfronteerd werden met pijnlijke waarheden over hun geschiedenis. De wens om het verleden te begrijpen en door te geven aan toekomstige generaties is prominent, en velen zijn nu bezorgd over de impact van deze onthullingen op hun familie. Het archief biedt een belangrijke bron voor onderzoek, maar het omgaan met de gevolgen ervan blijft een delicaat en uitdagend proces.
Vorige week kwamen de namen en dossiernummers online van 425 duizend mensen, die na de Tweede Wereldoorlog zijn onderzocht op collaboratie met de Duitsers. Er kwam meteen een stormloop op de website het archief. Iedere dag gaan zo'n 70 duizend mensen er op zoek naar de verhalen over hun voorouders.
De antwoorden vinden ze er niet. Want de archiefstukken zélf staan - anders dan gepland- niet online. Wie ze wil bekijken moet zelf naar het archief in Den Haag. De wachttijd voor een afspraak is nu 45 dagen.
Er kwamen de afgelopen week ook fouten aan het licht: er bleken 25 duizend namen in te staan van mensen waarvan er toch geen dossier is - die zijn geschrapt. In het register staan ook namen van slachtoffers en van verzetsmensen, zoals de vader van Peter Baas. In de podcast vertelt hij zijn verhaal.
Bert de Vries, voorzitter van de Koninklijke Vereniging Archiefsector Nederland, kijkt terug op de eerste week van de openstelling van dit oorlogsarchief. Dat ging niet zoals gepland, en er kwam veel pijn naar boven.
Reageren? Mail dedag@nos.nl
Presentatie en montage: Mattijs van de Wiel
Redactie: Judith van de Hulsbeek
Get the Snipd podcast app
Unlock the knowledge in podcasts with the podcast player of the future.
AI-powered podcast player
Listen to all your favourite podcasts with AI-powered features
Discover highlights
Listen to the best highlights from the podcasts you love and dive into the full episode
Save any moment
Hear something you like? Tap your headphones to save it with AI-generated key takeaways
Share & Export
Send highlights to Twitter, WhatsApp or export them to Notion, Readwise & more
AI-powered podcast player
Listen to all your favourite podcasts with AI-powered features
Discover highlights
Listen to the best highlights from the podcasts you love and dive into the full episode