Of het nu werkt of niet, boeren krijgen forse subsidie voor poeprobot tegen stikstof
Jan 7, 2025
auto_awesome
In deze aflevering zijn onderzoeksjournalist Michael Persson, die de Lely Sphere bestudeerde, en landbouwverslaggever Maarten Albers aan het woord. Ze bespreken waarom boeren subsidies ontvangen voor een systeem dat mogelijk niet effectief is in het verminderen van stikstofuitstoot. De discussie gaat ook over de uitdagingen van het stikstofprobleem in Nederland en het gebrek aan concrete plannen van de overheid. Hoe past de Lely Sphere in de toekomst van de landbouw, ondanks de kritieken en praktische bezwaren?
De Lelysfeer, een emissiearm stalsysteem, blijkt in de praktijk niet effectief in het verminderen van stikstofuitstoot door technische problemen.
Ondanks het gebrek aan bewezen effectiviteit, biedt de overheid boeren tot 80% subsidie voor de Lelysfeer, wat vragen oproept over beleidskeuzes.
Deep dives
Onzekerheid rond emissiearme stalsystemen
Onderzoek toont aan dat speciale emissiearme stalsystemen voor veehouders, zoals de Lelysfeer, niet leiden tot de beloofde vermindering van stikstofuitstoot. Ondanks de belofte van 77% reductie, blijven de resultaten in de praktijk tegenvallen door technische tekortkomingen en onrealistische situaties. Al eerder werden oudere systemen bekritiseerd om hun inefficiëntie, en de nieuwe technologie lijkt hiermee een herhaling van zetten te zijn. Dit roept vragen op over de effectiviteit en duurzaamheid van dergelijke innovaties binnen de landbouwsector.
De rol van de overheid en subsidies
De overheid heeft besloten om een royale subsidieregeling voor de Lelysfeer op te zetten, terwijl de werking van het systeem nog niet grondig is bewezen. Dit gebeurt in een context waar de regering zoekt naar innovatieve oplossingen voor het stikstofprobleem, maar de keuze om te investeren in één specifiek systeem roept vragen op over mogelijke bevoordeling van particuliere bedrijven. De subsidievergoeding kan oplopen tot 80%, wat een sterke stimulans biedt voor veehouders, maar de onzekerheid over de haalbaarheid van de beloofde uitkomsten blijft bestaan. Hierdoor lijkt de regering een kortetermijnoplossing te willen forceren, die het risico van het behoud van de huidige problematiek met zich meebrengt.
Kritiek op meetmethoden en resultaten
Er is aanzienlijke kritiek op de methoden die worden gebruikt om de effectiviteit van de Lelysfeer te meten, vooral vanwege een gebrek aan transparantie en de kleine aantallen metingen die zijn uitgevoerd. De methode, die gebaseerd is op gemiddelden van slechts 24 metingen, geeft een vertekend beeld van de daadwerkelijke stikstofreductie en houdt onvoldoende rekening met de onzekerheidsmarge. Onderzoekers van Wageningen Universiteit wijzen erop dat de resultaten onbetrouwbaar zijn en dat het gemiddelde geen goede representatie geeft van de werkelijke effectiviteit. Dit gegeven zorgt ervoor dat het vertrouwen in de technologie en de overheidsinvesteringen onder druk komt te staan.
Praktische uitdagingen bij implementatie
Er zijn aanzienlijke praktische problemen bij het implementeren van de Lelysfeer in bestaande systemen, vooral doordat de aangesloten boeren vaak niet in staat zijn om de noodzakelijke individuele mestkelders te hebben voor urine en mest. Dit resulteert in een situatie waarin de stoffen alsnog met elkaar gemengd worden, waardoor de ammoniakuitstoot in de praktijk toeneemt. Bovendien, terwijl de technologie afhankelijk is van het goed functioneren van robots voor mestverwerking, zijn er al meldingen van onderhoudsproblemen met deze apparatuur. Hierdoor wordt de effectiviteit van de Lelysfeer in twijfel getrokken, wat de aanhangers ervan in een lastige positie plaatst.
Speciale emissiearme stalvloeren voor veehouders leiden niet tot minder stikstofuitstoot, bleek uit onderzoek. Toch zette het kabinet een royale subsidieregeling voor een specifiek stalsysteem op: de Lely Sphere. Waarom krijgen boeren enorme vergoedingen voor een systeem waarvan de werking niet vaststaat? Luister naar onderzoeksjournalist Michael Persson en landbouwverslaggever Maarten Albers.
Onze journalistiek steunen? Dat kan het beste met een (digitaal) abonnement op de Volkskrant, daarvoor ga je naar www.volkskrant.nl/podcastactie
Presentatie: Esma Linnemann Redactie: Corinne van Duin, Lotte Grimbergen, Julia van Alem en Jasper Veenstra Montage: Rinkie Bartels