Regeneratieve Pedagogiek - Aflevering 5: Pedagogiek van het Ongemak

In deze aflevering gaat senior-onderzoeker en gespreksleider Wâtte Zijlstra in gesprek met Naomi van Stapele, lector Inclusive Education aan De Haagse Hogeschool. Samen verkennen zij hoe je als docent, student en opleidingsinstituut kunt omgaan met het ongemak dat vaak naar boven komt in onderwijs over duurzaamheid en regeneratie: over het gezonder maken, voeden, herstellen en vernieuwen van onze systemen.

Deze aflevering maakt deel uit van het onderzoek naar Regeneratieve Pedagogiek dat Wâtte Zijlstra uitvoert samen met Aniek Draaisma.

In deze aflevering onder andere:

• Wat de Pedagogiek van het Ongemak is: een manier van pedagogisch werken waarin je leert oefenen met ongemak, het onderzoekt, probeert te begrijpen en leert navigeren tussen verschillende perspectieven.
• Waarom ongemak en weerstand vaak ontstaan wanneer gesprekken gaan over machtsstructuren, historische ongelijkheid, privileges en verantwoordelijkheid: wat is jouw rol hierin?
• Hoe het herstellen van relaties en het doorbreken van dichotomieën (zoals mens/natuur) centraal staan in de Pedagogiek van het Ongemak, en waarom dit naadloos aansluit bij regeneratieve pedagogiek.
• Hoe je ongemak productief kunt maken als leermoment: eerst proberen te begrijpen voordat je zelf begrepen wilt worden, en accepteren dat je niet meteen alles hoeft te snappen. Het is oefenen in empathie en verbeeldingskracht.
• Het onderscheid tussen safe spaces en brave spaces als leerruimtes:
  • In een safe space staat delen, helen en emancipatie centraal, bijvoorbeeld voor mensen uit minderheidsgroepen die onveiligheid ervaren, of voor klimaatactivisten die te maken hebben met rouw en afwijzing.
  • In een brave space draait het om herstel en vernieuwing. Daar worden mensen met verschillende perspectieven uitgenodigd om machtsongelijkheid en verantwoordelijkheid te onderzoeken en bespreekbaar te maken.
• Waarom omgaan met ongemak en conflictvaardigheden gezien kunnen worden als cruciale 21st century skills, die in alle opleidingen een plek zouden moeten hebben.
• Hoe we kunnen bewegen van een focus op individualiteit, controle en rationaliteit naar een paradigma van verwevenheid, afhankelijkheid en ethiek, waarin relaties en verbondenheid met alle levensvormen centraal staan.
• De Pedagogiek van het Ongemak als oefening in volwassen worden: je zeker voelen met onzekerheid, kunnen blijven bij ongemak, groeien naar een groter zelf en bewegen van reactief naar responsief handelen.

Deze aflevering is bedoeld voor iedereen in het onderwijs die zoekt naar taal, handvatten en praktijken om met het onvermijdelijke ongemak rondom duurzaamheid, ongelijkheid en verandering om te gaan.