Jesse Frederik vs Jesse Klaver: in debat over de vraag ‘Waarom wint links geen verkiezingen?’
Apr 1, 2025
auto_awesome
Jesse Klaver, oud-voorman van GroenLinks, spreekt met correspondent Jesse Frederik over de uitdagingen van linkse partijen bij verkiezingen. Ze duiken in de verzakking van stemmen en de invloed van culturele voorkeuren. Het gesprek gaat ook over het migratiedebat, de tekortkomingen van het Amsterdamse beleid rond woningbouw en stikstof, en wijst op de noodzaak van samenwerking binnen de linkse politiek. Klaver pleit voor een vernieuwd migratiebeleid en kritisch leiderschap dat beter aansluit op de behoeften van de samenleving.
Links verliest stemmen door een verschuiving van economische naar culturele thema's, wat de noodzaak van heroriëntatie onderstreept.
De beperkte achterban van links, vooral hoogopgeleide progressieven, verhindert bredere verbindingen met diverse kiezers die andere urgente kwesties aangaan.
Het migratiebeleid vormt een belangrijke factor in stemgedrag, waarbij links onvoldoende reageert op de zorgen van de kiezers over bestaanszekerheid.
De woningbouwproblemen in Nederland vereisen daadkrachtige oplossingen van links, om desillusie onder kiezers en de woningcrisis te bestrijden.
Deep dives
De terugval van links in verkiezingen
De resultaten van de laatste verkiezingen laten zien dat de progressieve partijen in Nederland aanzienlijk terrein verliezen, met een daling van het aantal zetels voor links naar 47. Dit is het resultaat van een verschuiving in de stemvoorkeuren van de kiezers, waarbij culturele thema's nu prioriteit hebben boven economische thema's. Historisch gezien heeft links een sterk verhaal met betrekking tot inkomensverdeling, maar met stijgende zorgen rond migratie en klimaat zijn de stemmen naar rechts verschoven. Dit onderstreept de noodzaak voor een herorientatie binnen de linkse politieke strategieën om de verloren kiezers terug te winnen.
De positie van economische versus culturele thema's
Een opvallende ontwikkeling is dat kiezers minder op basis van economische voorkeuren stemmen, terwijl culturele voorkeuren steeds meer bepalend worden. Dit blijkt uit gegevens dat eens zo veel migratiekritische kiezers die eerder links stemden, nu geen vertrouwen meer hebben in het economische beleid van links en kiezen voor rechtse populisten. De opkomst van thema's zoals migratie, waar veel mensen zich rechts van de linkse partijen plaatsen, draagt bij aan deze verschuiving. Het is cruciaal voor links om het publieke debat weer naar economische onderwerpen te richten waar ze traditioneel sterker staan.
De afname van de linkse achterban
Links heeft zijn achterban zien krimpen tot vooral hoogopgeleide, cultureel progressieve mensen die zich bezighouden met thema's zoals klimaat. Dit beperkte profiel is problematisch voor een bredere volksbeweging, die in principe moet bestaan uit diverse stemmen. Als gevolg hiervan missen de partijen hun connectie met een breed scala aan kiezers die zich bezighouden met andere dringende kwesties zoals armoedebestrijding en woningbouw. Het is nodig dat links zich opnieuw positioneert en de verbinding zoekt met deze zorgen van de kiezers.
De rol van migratie in de politieke strategie
Het migratiebeleid wordt steeds een sterkere drijfveer in de politiek als het gaat om stemgedrag. Een groot deel van de Nederlandse bevolking heeft zorgen over migratie die gekoppeld worden aan hun eigen bestaanszekerheid, wat leidt tot een verschuiving van stemmen naar rechtse partijen. Onderzoekers hebben aangetoond dat links onvoldoende reageert op deze zorgen en daarmee een kans verliest om kiezers te mobiliseren. Voor een toekomstgerichte agenda moet links constructief omgaan met het thema migratie, waarbij ze de zorgen van de kiezers serieus neemt.
De noodzaak voor beleidsverandering
Er is een dringende behoefte aan een nieuw migratiebeleid dat effectief kan inspelen op de realiteit van zowel asielzoekers als arbeidsmigranten. De huidige benadering van asielmigratie moet fundamenteel veranderen om een humane, maar ook effectieve organisatie van de opvang en integratie te waarborgen. Dit kan bijvoorbeeld door een hervestigingbeleid te introduceren waarbij vluchtelingen selectief en controllabel naar Nederland worden overgebracht. Een duidelijke positie aan de overheid om te sturen, biedt de mogelijkheid om draagvlak onder de bevolking te vergroten.
De uitdagingen binnen de woningbouw
De woningbouw in Nederland staat onder druk door bureaucratische vertragingen en beperkte doorgang van plannen. Er wordt te weinig initiatief genomen door de overheid om daadwerkelijk de bouw van woningen te stimuleren, ondanks de hoge nood en vraag naar betaalbare huizen. De negatieve vraag naar woningen in steden zoals Amsterdam weerspiegelt de falende overheid en creëert desillusie onder kiezers. De linkse partijen moeten erkennen dat de huidige aanpak bijdraagt aan een groeiende woningcrisis waar nog steeds onvoldoende oplossingen voor worden geboden.
De toekomst van de linkse beweging
Om de kiezers weer te winnen moet links stevigere verbindingen leggen met de brede bevolking en naast hun huidige standpunten ook praktische oplossingen bieden voor urgente problemen. Een zelfbewuste politiek die zich richt op de gemeenschap, en bereid is om openlijk in gesprek te gaan, zal essentieel zijn voor de toekomst van de linkse beweging. De nieuwe linkse partij moet alle lagen van de bevolking aanspreken en samenkomen over gemeenschappelijke vooruitgangsideeën. Dit vereist een voortdurende dialoog en praktische beleidsplannen die voldoen aan de noden van het volk.
Waarom verliest links overal ter wereld verkiezingen? En is daar iets aan te doen? Daarover gingen correspondent Jesse Frederik en voormalig GroenLinks-voorman Jesse Klaver op 27 maart in gesprek in een uitverkocht TivoliVredenburg.
Opname: [Live] Tivolivredenburg Montage: Julius van IJperen
