Geopolitieke uitdagingen in Europa

We beleven dezer dagen een omgekeerd 9/11. Toen zetten de NAVO-bondgenoten Artikel 5 in werking om collectief de Verenigde Staten bij te staan met militaire middelen, logistiek en inlichtingen. Sommige landen deden ook mee of verleenden steun aan de Amerikaanse operaties in Afghanistan. Het contrast nu kan niet navranter. 

Op 28/2 liet Amerika zien geen vanzelfsprekende allianties en steun aan bondgenoten meer te kennen. President Donald Trump is zelfs bereid achter hun rug om deals te sluiten die hun belangen en veiligheid ondermijnen. Dát was wat feitelijk gebeurde tijdens het bezoek van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky aan de haard in het Oval Office. Trump en zijn vicepresident JD Vance accepteren alleen nog vazallen.

Wat betekent dit voor Europa – de NAVO en de EU - en voor bondgenoot Nederland op weg naar het gastheerschap van de NAVO-top eind juni? Wat - vragen Jaap Jansen en PG Kroeger - hangt het kabinet-Schoof en politiek Den Haag boven het hoofd?   

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier

***

Glashelder werd bij de poging tot vernedering van Zelensky dat Trump geen blokkades accepteert voor zijn échte geopolitieke doel: een wereldwijde deal met Vladimir Poetin en Xi Jinping Zijn voorbeeld hiervoor? Niet Ronald Reagan - die met de bondgenoten de Koude Oorlog wilde winnen van het Kremlin - maar Richard Nixon met zijn verdeel en heers strategie richting Moskou, Mao, Japan en Europa.

Dat Zelensky daarbij de enige echt relevante vraag over Poetin stelde, verklaart waarom Vance en Trump zo reageerden. Wie dacht Volodymyr wel dat hij is om zó'n blokkade op te werpen? Denkt zo'n 'loser' dat hij hun relatie met Poetin kan afstoppen? 

Daarbij kwam dat de 'kritieke mineralen deal' met Kyiv een sof bleek en Trump zo'n akkoord liever wilde opblazen. Want voor zijn grote deal heeft hij Poetin nodig als triomfator met wie hij Xi aankan. Succes van Oekraïne is dan niet behulpzaam voor 'the great dealmaker'.    

Om diezelfde reden verfoeit Trump de EU, volgens hem ‘opgericht om de VS te verneuken’. Ook Europa blokkeert immers 'verdeel en heers' op de wereldmarkten en bij sluiten van deals. En Trumps tech-sponsors haten de Brusselse bureaucratie al helemaal.

Gelet op Trumps ambitie van een deal met Moskou en Beijing is niet denkbeeldig dat hij nog eerder eregast wil zijn op een volgende BRICS-top, waarvoor hij die NAVO-top in Den Haag desnoods laat schieten.

Juist daarom was Keir Starmer’s top in Londen zo'n belangrijke zet van de bondgenoten, niet alleen die uit de EU. Een coalitie van welwillende landen geeft mogelijkheden om Kyiv veel flexibeler te blijven steunen en biedt de EU een breder podium voor gezamenlijke actie.   

Wat moet NAVO- en EU-oprichter Nederland nu? De actuele politieke constellatie maakt ons land eerder onwelwillend dan actief coalitie-lid. Premier Schoof gaf eerder al aan eigenlijk alle defensiebeslissingen op te schorten tot Prinsjesdag om zo de Voorjaarsnota-perikelen te omzeilen. 'Kicking the can down the road' als beleidslijn.  

Maar zal de Tweede Kamer accepteren dat de gastheer van de NAVO-top niets te bieden heeft? Terwijl de nieuwe bondskanselier Friedrich Merz daar met €500 mld 'Sondervermögen' aankomt en ook de Britten, Canada, de Noren, de Polen, de Balten en de hele EU met grote investeringspakketten komen?    

Of doet het kabinet-Schoof dan nu toch maar wel mee? Gaat ons land het grootste EU-investeringsplan ooit met enorme extra's voor Oekraïne mee vormgeven? Terwijl regeringspartij NSC juist 'minder EU' beloofde, met opt-outs?  

Een Europees pakket waarbij Geert Wilders en Poetins vriend Viktor Orbán terzijde geschoven wordt? Gaat de PVV dan akkoord dat haar band met Putinversteher feitelijk gebroken wordt?

***

Verder luisteren

486 - ‘Welkom in onze hel’ Een jonge verslaggever aan het front in Oekraïne

484 - Hoe Trump chaos veroorzaakt en de Europeanen in elkaars armen drijft

476 – Trump II en de gevolgen voor Europa en de NAVO

458 - De gedroomde nieuwe wereldorde van Poetin en Xi

447 - Als Trump wint staat Europa er alleen voor

427 - Europa wordt een grootmacht en daar moeten we het over hebben

413 - "Eensgezind kunnen we elke tegenstander aan." Oana Lungescu over Poetin, Trump, Rutte en 75 jaar NAVO

336 - Timothy Garton Ash: Hoe Europa zichzelf voor de derde keer opnieuw uitvindt

327 - Poetin, Zelensky en wij. Een jaar na de inval

257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden

256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'

250 - Nixon in China: de week die de wereld veranderde

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:36:10 – Deel 2

00:55:34 – Deel 3

01:11:37 – Einde

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.