Midden in de coronacrisis treedt een nieuw land aan als voorzitter van de Europese Unie. Na Duitsland is dit half jaar de beurt aan Portugal. In deze aflevering zet Betrouwbare Bronnen de serie voort over de EU-voorzitterschappen: hoe doen de voorzittende landen dit? Welke ambities hebben ze?

Jaap Jansen analyseert met PG Kroeger hoe de bijzondere historie van Portugal en de eigen politieke cultuur dit voorzitterschap inhoud en kleur gaat geven. President Marcelo Rebelo de Sousa (een christendemocraat) bouwt met nadruk voort op het werk en de visie van zijn voorganger die Portugal 35 jaar geleden de EU in wist te leiden, de socialist Mario Soares.

In deze analyse komt ook aan snee hoe Portugal er zelf momenteel aan toe is en hoe het zich politiek opstelt in Europa. Zo blijkt het land zo’n stabiele democratie te zijn geworden dat de presidentsverkiezingen van 24 januari helemaal geen lastige afleiding vormen voor het veeleisende Europese werk.

Portugal is het land van de gedegen aanpak. Dat, en de eeuwenoude wereldwijde blik valt ook nu weer op bij het programma van de Portugezen voor dit half jaar. Hun ‘global agenda’ voor de Unie is bepaald gedurfd. Premier António Costa sluit daarmee aan op de wereldwijde initiatieven die vertrekkend EU-voorzitter Angela Merkel in gang zette, en op de ‘geopolitieke’ visie van Europese-Commissievoorzitter Ursula von der Leyen.

De Portugezen willen in hun half jaar de aanpak van de coronacrisis ook politiek gaan verdiepen. Centraal daarin staat het nadrukkelijk invullen van ‘de sociale pijler’ van de economische aanpak en strategie van de EU. Hiervoor wordt in mei een speciale Eurotop georganiseerd, waarin niet alleen de politieke leiders maar ook de ‘polder’ van de verschillende lidstaten hun inbreng moeten gaan geven. Europa is meer dan ‘politiek’, zo benadrukken de Portugezen, want de crisisaanpak moet ‘groen, fair en sociaal’ worden versterkt en daarmee moeten alle maatschappelijke verbanden gaan meedoen.

Een belangrijk nieuw accent in dit geheel vormen de lessen uit de eerste crisisfase van de pandemie. De Portugezen komen met voorstellen om in het kader van die Sociale Pijler een ‘Europese Gezondheid Unie’ in te richten, waarin de lidstaten noodsituaties voortaan gezamenlijk aanpakken.

Portugal heeft een rijke cultuur. PG Kroeger schetst wat op dit terrein aan mooie initiatieven genomen wordt, van ‘de film en de zee’ tot een eerbetoon aan de koningin van de fado, Amalia Rodrigues. En PG sluit zijn verhaal af met een historisch moment waarin Lissabon voor elke muziekliefhebber onvergetelijk werd…