Kabinet onder druk: Frustratie en diplomatie

Het parlement gaat met Kerstreces. De debatten over de begrotingen geven ons een tableau van de ideeën, aanpak, tactiek en strategie van de coalitie vanaf het aantreden van Dick Schoof en zijn inmiddels gehavende ploeg. Daarbij doemt vooral één vraag op. Bestaat dit kabinet eigenlijk wel?

"We zijn nu als kabinet bijna een half jaar onderweg en ik kan me voorstellen dat u de afgelopen maanden wel eens hoofdschuddend het nieuws hebt gevolgd", zegt de premier. "Dat snap ik natuurlijk. Ik knijp mezelf ook wel eens in de arm."

Minister Eelco Heinen van Financiën lichtte een puntje van de sluier. Hij onthulde een ‘baanbrekend project’ waarin hij en zijn departement via kunstmatige intelligentie een perfect fiscaal stelsel ontwikkelen.

Een Aha-Erlebnis! Staat dit niet symbool voor het Binnenhof van nu? Een plek waar niet Schoof en zijn bewindslieden koers en inhoud bepalen, maar een virtuele beleidsmachine? Kunstmatige intelligentie!

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Deze aflevering bevat een advertentie van Lendahand.com. Gebruik de code BETROUWBAREBRONNEN500 tijdens het afrekenen van je eerste investering om de garantie te activeren. De code is geldig tot en met 31 maart 2025. Lendahand staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten.

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier

***

Bij de Onderwijsbegroting waren minister Eppo Bruins en de premier geheel absent. Fractieleiders Henri Bontenbal (CDA) en Rob Jetten (D66) sprongen in het gat en Geert Wilders (PVV) poogde te redden wat er te redden viel. De kleine oppositieclubs lieten hem zweten en achtereenvolgens Bruins, Heinen, Schoof, minister Judith Uitermark van Binnenlandse Zaken en zelfs vicepremier Fleur Agema (Volksgezondheid) bloeden.

In de Kamer doken twee Machiavelli's op, D66-Onderwijswoordvoerder Jan Paternotte en Bontenbal, die een volleerd discipel van Maxime Verhagen blijkt te zijn. Ze kregen ongeveer alles wat ze eisten, ook al stapte D66 uit de onderhandelingen. Daarmee verlengden ze bovendien niet de levensduur van de coalitie, maar vergrootten de politieke chaos en interne tegenstellingen binnen coalitie en kabinet.      

Eppo Bruins erkende dat hij van niets wist over de afspraken en rekensommen in zijn begroting. Op Onderwijs was de minister blijkbaar nu reeds vervangen door die AI-machine. Fleur Agema en Judith Uitermark waren ontzet over de gaten die Wilders voor D66, CDA, ChristenUnie, SGP en JA21 bereid was te hakken in hun budgetten.  

Geen traan liet hij om hun ellende. Zoals hij evenmin zich bekreunt om de reputatieschade die hij met zijn privédiplomatie wereldwijd aanbrengt aan de premier en minister Caspar Veldkamp van Buitenlandse Zaken.  

Jaap en PG zien hoe de gevonden oplossingen allerminst betekenen dat de Eerste Kamer - waar de coalitie maar 30 van de voor een meerderheid benodigde 38 zetels heeft - nu moeiteloos de Onderwijsbegroting gaat behandelen. Allereerst is door Heinen een reeks doodzonden begaan tegen de in de VVD zo heilige Zalmnorm. Hij ‘keek of de tabellen klopten’ zei hij achteloos, alsof de AI-machine al aan het werk was.     

Sommige oplossingen zijn staatsrechtelijk dubieus en enkele zelfs strijdig met artikel 1 van de Grondwet (het gelijkheidsbeginsel) en met artikel 23 (de vrijheid van onderwijs). Bruins, Uitermark en David van Weel (minister van Justitie) krijgen hiermee een harde dobber in de Eerste Kamer.   

Geert Wilders heeft het ene gat proberen te dekken met het andere en ontdekte hoe niemand in zijn fractie of onder zijn bewindslieden enig idee heeft van het ambt van regeren. Zo staat de autocraat nu alleen, als een solist op het beleidstoneel, gewantrouwd door zijn publiek, dat zich bekocht voelt.    

Is dit virtueel regeren eigenlijk wat informateur Kim Putters en Nieuw Sociaal Contract bedoelden met een 'extraparlementair programkabinet'? Een kabinet dat bewust buiten de beleidsvorming wordt gehouden en - in de woorden van premier Schoof – ‘wordt geïnformeerd over de uitkomsten’?     

***

Verder luisteren

466 - Behandeling Onderwijsbegroting werd parcours vol struikelpartijen en miskleunen

50 - Vrijheid van onderwijs

454 - Hoe Nederland als kennisland steeds weer vastloopt in bestuurlijke spaghetti

463 - De eerste honderd dagen. Lessen in daadkracht voor het kabinet-Schoof

456 - De zeven crises van het kabinet-Schoof

452 - Wie is de baas in de coalitie?

448 - Premier zonder kompas

442 - Na de sportzomer van Schoof de hete herfst van Wilders

438 –Het nieuwe kabinet als kleuterklas. De koning kun je niet spelen

428 – Dick Schoof, de 'premier van buiten', is de ultieme insider

200 - De Heerser: Machiavelli's lessen zijn nog altijd actueel

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:30:30 – Deel 2

01:01:09 – Deel 3

01:19:29 – Einde 

See omnystudio.com/listener for privacy information.