In deze aflevering praat Jaap Jansen met oud SP-leider Emile Roemer. Aanleiding is het rapport dat hij schreef over arbeidsmigranten als voorzitter van het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten.

Daarnaast gaat het gesprek over Roemer als waarnemend burgemeester. Eerst tweeënhalf jaar in Heerlen en per 1 oktober in Alkmaar. Uit het gesprek blijkt dat Roemer zijn roeping heeft gevonden. Hij raadt SP’ers aan bij interessante vacatures te solliciteren en hij wil ze er graag over adviseren.

Bij de komende Tweede-Kamerverkiezingen is hij lijstduwer, maar terug naar het Binnenhof wil hij niet. Den Haag is volgens hem te veel bezig met ‘de waan van de dag’.

De positie van arbeidsmigranten onderzocht hij op verzoek van minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken) en toenmalig staatssecretaris Tamara van Ark. “Je schrikt je af en toe wild”, zegt hij. “Er werken hier veel mensen als tweederangsburgers. Het zijn mensen die hier komen en meteen al een schuld opbouwen voor de reis die ze gemaakt hebben. Daar begint meteen al de afhankelijkheid. Vervolgens worden ze via een uitzendbureau aan het werk gezet. Dat regelt ook de woonruimte. Maar zodra je je werk kwijt bent, ben je ook die woning kwijt en vaak ook je zorgverzekering. Ze spreken de taal niet en klagen niet, want voor jou tien anderen.”

En die ‘woning’ is vaak niet meer dan een matras. “Ik ben met de politie meegegaan in Den Haag, in het Laakkwartier. Dan ga je een woning binnen waar vier mensen zouden wonen. Nou, die wonen er helemaal niet en ze kennen die mensen niet eens. Binnen zie je zes, zeven, acht of tien matrassen liggen. Daar betalen ze per matras per week 100 euro voor. Onderhoud nul, niks, nada. Het stinkt, je ziet schimmel. Dit heeft niet alleen een enorme impact op de mensen die er zitten, maar voor een hele wijk.”

Er zijn in Nederland meer dan 500.000 arbeidsmigranten uit andere EU-landen. De meeste arbeidsmigranten werken via uitzendbureaus. Die mogen wat Roemer betreft alleen nog functioneren als ze een certificaat hebben. Ook moet er een einde komen aan de koppeling tussen werk en wonen. Voor huisvesting komen minimumeisen, adviseert Roemer het kabinet en de Tweede Kamer.