Introductie

Het Chinese handelsoverschot is dit jaar voor het eerst boven de 1 biljoen dollar uitgekomen. In november steeg de export met 5,9 procent op jaarbasis. Volgens macro-econoom Arnoud Boot laat dat zien hoe sterk China wereldwijd aan invloed wint: ‘Europa moet gaan nadenken over strategische onafhankelijkheid.’ 

Wat zegt dat over China en de rest van de wereld? 

Het laat vooral zien dat de wereld uit balans is. China is nog steeds een opkomende economie, ook al ontwikkelt het zich al veertig jaar. Dat het land uitgroeit tot productiemotor van de wereld is logisch, maar dit slaat door. Het overschot ligt rond de 5 procent van het nationale inkomen als je alleen naar goederen kijkt; reken je diensten en toerisme mee, dan blijft er nog steeds twee tot drie procent over. Voor een land van deze omvang is dat enorm. 

Waarom zorgt dat wereldwijd voor problemen?  

Omdat de VS de grenzen deels heeft gesloten. De export naar Amerika daalde met zo’n 30 procent, terwijl China tóch exportgroei laat zien. Al die goederen gaan nu dus naar de rest van de wereld. 

Welke landen merken dat het meest? 

Europa merkt het sterk: de import uit China stijgt jaar op jaar met ongeveer 14 procent. Maar ook op andere plekken in de wereld gaat het hard. Australië ziet zelfs een importgroei van 30 procent. In Afrika en andere Aziatische landen zijn de percentages lager, maar de groei is duidelijk. Overal ontstaan daardoor afhankelijkheden van Chinese goederen. 

Waarom is dat problematisch? 

Omdat blijvende overschotten in de geschiedenis nooit verstandig beleid zijn gebleken voor het land dat ze creëert. En op lange termijn levert het ook problemen op. Daar komt bij dat de Chinese valuta ongeveer twee keer te goedkoop is als je kijkt naar koopkrachtpariteit. Die lage koers wordt kunstmatig in stand gehouden, waardoor China extra aantrekkelijk blijft als handelspartner. Sinds Covid is de munt zelfs nóg goedkoper geworden. 

Waarom stimuleert China de binnenlandse vraag niet gewoon? 

Dat zou het logische alternatief zijn, maar dat gebeurt nauwelijks. De consumptie stijgt niet echt, en binnenlandse investeringen zijn vastgelopen, mede door de enorme hoeveelheid lege flatgebouwen. China probeert wel meer sociale zekerheid te creëren zodat mensen durven uit te geven, maar dat heeft nog niet geleid tot meer import of hogere binnenlandse bestedingen. 

Wat kan Europa doen? 

Europa kan proberen te voorkomen dat het wordt overspoeld door Chinese goederen, zeker nu Amerika grotendeels is dichtgegaan. Maar Europa moet ook beseffen dat China de rest van de wereld economisch koloniseert. Landen als die in Afrika kopen grote hoeveelheden Chinese goederen, terwijl ze dat eigenlijk niet kunnen betalen. China biedt dan leningen en investeert in infrastructuur, waardoor die landen economisch afhankelijk worden.  

China bouwt zijn invloedssfeer uit, terwijl Amerika dat op zijn eigen manier ook doet in bijvoorbeeld Latijns-Amerika. Als die twee blokken steeds meer landen aan zich binden, blijft alleen ‘Fort Europa’ over. Europa moet daarom bepalen waar het zelf invloed wil uitoefenen en in welke landen het een voet tussen de deur wil houden. Het gaat om het krijgen van strategische onafhankelijkheid voor Europa. 

See omnystudio.com/listener for privacy information.