De uitdaging van arbeidsmarktkrapte in Nederland

Deze aflevering behandelt het tekort aan arbeidskrachten in Nederland, met de nadruk op de groei van de beroepsbevolking en de vraag naar werknemers in techniek en industrie. Experts delen hun zorgen over de gevolgen van deze arbeidsmarktkrapte voor bedrijven en de economie.

Transcript

chevron_right

Play full episode

chevron_right

Transcript

Episode notes

Twee derde van de bedrijven in Nederland heeft een ernstig tekort aan personeel. Sinds 2021 zijn er meer vacatures dan werkzoekenden. Economie en arbeidsmarkt zijn hiermee in een nieuwe realiteit beland van te weinig banen voor mensen naar te weinig mensen voor banen. Nederland is hierin niet uniek in Europa. Elk jaar krimpt de arbeidsmarkt in de Europese Unie met 4 miljoen mensen, waarschuwde Mario Draghi al.

Wat te doen? Dit wordt één van de grootste uitdagingen voor het komende kabinet. Jaap Jansen en PG Kroeger spreken met Jacco Vonhof, voorzitter van MKB Nederland en Hans de Jong, oud-president van Philips Nederland, voorman van het Project Beethoven en lid van de Raad van Toezicht van Platform Talent voor Technologie. Samen goed voor 99% van de bedrijven in ons land en de top van de hightech industrie.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door Platform Talent voor Technologie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Deze aflevering bevat een advertentie van Greenpeace. Stop diepzeemijnbouw en bescherm de wonderen van de diepzee. Word nu donateur en ontvang tijdelijk een volledig duurzaam en uniek oceanenshirt. Ga naar greenpeace.nl/betrouwbarebronnen

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst plus linkjes en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier

***

Jacco Vonhof noemt het tekort aan mensen en nieuwe talenten samen met de regeldruk de meest nijpende zorgen van zijn achterban. Hans de Jong berekent dat alleen al in de technische industrie een tekort aan talent en menskracht bestaat zo groot als een hele stad. "Er zijn ook geen tekortsectoren meer waar de tekorten slechts tijdelijk nijpend zijn. Krapte zie je nu overal", zegt Vonhof.

Lapmiddelen en tijdelijke subsidies voldoen allang niet meer. En het idee dat de overheid kan sturen op hele sectoren en bijvoorbeeld de studie en beroepskeuze van jongeren is een illusie. Keuzevrijheid is een groot goed en het verleiden van jongeren naar techniekstudies moet steeds weer hand in hand gaan met sociaal-culturele en technologische veranderingen. Zeker nu zijn daarin revolutionaire veranderingen gaande, benadrukt De Jong. Daar moeten we nu op leren inspelen.

In Nederland lukt het slecht ingrijpende systeemwijzigingen door te voeren. "Bij de Nordics lukt dat duidelijk beter,' signaleert De Jong. Vonhof merkt dat de infrastructuur van ons sociale bestel en de fiscus vaak tegen de klok in werken als je de tekorten wilt aanpakken’. “Dat schiet niet op."

Terwijl we ondertussen weten wat wel werkt, zegt De Jong. “Een netwerk als Katapult - van bedrijven, mbo, hbo en regio laat al tien jaar zien hoeveel dit kan opleveren.” 148.000 studenten en 32.000 bedrijven vinden elkaar daarin met hulp van 18.000 docenten. "De lessen uit Katapult zijn helder. Maak die in een regeerakkoord structureel in plaats van iets tijdelijks uit het Groeifonds dat afloopt. De uitzondering moet de regel worden."

Vonhof valt hem bij vanuit zijn ervaring met intensieve samenwerkingsrelaties van mkb met mbo en hbo. Zo kun je meer jongeren beter aan de slag krijgen en dat verhoogt de arbeidsproductiviteit om de tekorten tegen te gaan.

Eigenlijk moet dit met elke werknemer gebeuren. Leven lang ontwikkelen begint eigenlijk al in de allereerste ervaringen in het vmbo en wordt een permanent aspect gedurende het mbo, de stages, het hbo en heel de loopbaan door.

Hans de Jong noemt in dit opzicht Project Beethoven rond de hightech-sector ‘één groot leerproject, ook in het sociale domein’. Het komende kabinet moet die lessen helpen vertalen naar heel het beroepsonderwijs en de structurele samenwerking met bedrijven. Het vrijblijvende moet eruit, geholpen door fiscale regelingen.

Vonhof heeft hier nog een vurige wens. De ingreep van het kabinet-Schoof bij de Voorjaarsnota in de kansenimpuls voor vmbo’ers maakt hem ziedend. "We moeten juist de basis op orde krijgen, juist voor hén. Dan kun je de tekorten ook aanpakken doordat zij doorstromen. Schrap deze ingreep dus."

Uit de top die het kabinet-Schoof in maart organiseerde over de arbeidsmarktkrapte kwam nog niets concreets. Maar de bewustwording dat je het samen moet aanpakken, zoals bij Katapult en Beethoven, biedt perspectief voor onderwijs, bedrijfsleven en overheden.

Het nieuwe kabinet kan daar meteen op aansluiten. Ook in Europa is men zich daarvan bewust, blijkt uit het rapport-Draghi. Nederland wordt hierbij met Katapult als 'avant-garde' beschouwd. Dat biedt extra kansen, bijvoorbeeld door een 'kopgroep' te vormen met gelijkgestemde landen, hun bedrijven en opleidingen. Europa en Beethoven horen tenslotte bij elkaar.

***

Verder lezen

Arbeidsmarktkrapte: het nieuwe normaal?

Kabinetsverslag Arbeidsmarktkrapte top

Brief Platform Talent voor Technologie na de top

Impact en meerwaarde samenwerking beroepsonderwijs bedrijfsleven

Meerjarige impuls

***

Verder luisteren

511 – De val van het kabinet-Schoof

507 - Het strenge oordeel van Rekenkamerpresident Pieter Duisenberg

504 - Een jaar HOOP, LEF EN TROTS