Spanningen tussen economisch beleid en renteverlaging

Terwijl de Nederlandse economie met 0,9 procent groeit en daarmee een beter resultaat boekt dan de buurlanden, kijkt macro-econoom Edin Mujagic vooral naar wat er aan de andere kant van de Atlantische Oceaan gebeurt. De inflatie loopt op, en dat vergroot de kans op een knallende ruzie tussen de Fed en het Witte Huis.

Om toch in eigen huis te beginnen: is er reden voor feest?

Het CBS heeft ervoor gezorgd dat we op deze 14e februari met z’n allen verliefd worden op onze economie. Die is in het vierde kwartaal van vorig jaar met 0,4 procent gegroeid. Over het gehele jaar genomen zien we bijna 1 procent groei. Dat is niet heel veel, geen reden om een feest te vieren, maar het is aanmerkelijk meer dan in landen om ons heen— beter dan België, beter dan Duitsland, beter dan Frankrijk. Dus toch een reden om tevreden te zijn.

Een groot deel van de groei komt voort uit de consumptie van huishoudens, en dat is toch wat je wilt zien. Maar ook de overheid heeft meer uitgegeven, en daar wil je juist niet op bouwen.

Dan naar de Verenigde Staten. Wat baart je daar zorgen?

Een economie draait op vier motoren: overheidsuitgaven, consumptie van huishoudens, investeringen van bedrijven en winst of verlies uit de handel met het buitenland. In dat opzicht zou je een economie kunnen vergelijken met een vliegtuig met vier motoren.

Als je de Fed, de Amerikaanse centrale bank, vergelijkt met een vliegtuig, dan is die al enige tijd rondjes aan het vliegen omdat de landing wordt uitgesteld. Maar de Fed wil heel graag landen. Lees: ze willen de rente verlagen, maar dat zit er gewoon niet in. De belangrijkste reden daarvoor is dat de Amerikaanse inflatie in januari weer is opgelopen en nu op 3 procent staat. De kerninflatie, dus zonder voedsel en energie, is zelfs opgelopen naar 3,3 procent.

Is de stijging van de inflatie in de VS dan weer begonnen?

Daar lijkt het wel op. In 2023 begon die inflatie gestaag te dalen, maar ook toen vroegen we ons al af of dat een definitieve daling zou zijn. Het antwoord op die vraag hebben we nu gekregen met het inflatiecijfer van januari.

Waar komt die stijging vandaan?

Onder meer de vogelgriep speelt een rol, waardoor de prijs van eieren enorm is gestegen. Met de Paasdagen al in zicht, zie ik geen sterke daling op korte termijn. Op jaarbasis is de prijs van een ei in de VS met 50 procent gestegen. Maar het gaat me te ver om te zeggen dat de inflatiestijging wordt veroorzaakt door het feit dat die eieren zo duur zijn geworden. Inflatie bereken je op basis van de prijs van duizenden producten, maar het ei is tastbaar en iedereen heeft er associaties bij, dus ik begrijp de link wel.

Wat overeind blijft, is dat de Amerikaanse inflatie weer lijkt op te lopen. Als je kijkt naar de maanden die voor ons liggen, zou dat ook zomaar nog even kunnen doorgaan, want de eerste invoertarieven zijn aangekondigd. Dat jaagt de inflatie snel aan, omdat de spullen die je uit het buitenland haalt duurder worden.

Maar ook andere beleidsmaatregelen van de nieuwe Amerikaanse president kunnen ervoor zorgen dat de economische activiteit in Amerika extra wordt aangejaagd. Er zijn heel veel bedrijven die nu in Amerika gaan produceren. Daar moet je mensen voor aannemen, en dat zorgt ervoor dat de vraag naar goederen en diensten toeneemt, terwijl het aanbod die vraag niet kan bijhouden. Dat jaagt de prijzen ook omhoog, dus het kan zomaar zijn dat het Fed-vliegtuig nog even rondjes blijft vliegen.

Zit er dan geen renteverlaging in?

Nee, voorlopig niet. Dat kan pas wanneer de werkloosheid in Amerika begint op te lopen of als de inflatiedaling wordt hervat. Maar zelfs dan is een renteverlaging voor de zomer zeer onwaarschijnlijk. De Fed heeft terecht aangegeven dat ze niet varen op maandcijfers. Dus als de werkloosheid begint op te lopen, moeten ze echt een paar maanden zien dat die werkloosheid ook daadwerkelijk stijgt. En als de inflatie weer begint te zakken, moeten ze zien dat die een paar maanden daalt. Voor je het weet, zit je in de zomer, dus voor die tijd zie ik geen renteverlaging.

Toch heeft president Trump een renteverlaging geëist. Hoe gaat de Fed daarmee om?

Als de Fed die spreekwoordelijke landing niet kan inzetten en Trump toch blijft hameren op de rentedaling, dan zal er ruzie ontstaan tussen de centrale bank en het Witte Huis. Maar als de Fed zich zelfs genoodzaakt voelt om de rente te verhogen, dan wordt het echt een knallende ruzie. Daar zit niemand op te wachten.

See omnystudio.com/listener for privacy information.