Rob Jetten als kansrijk formateur met leerpunten uit dit proces

Bespreking van Jetten's campagne, positionering en de implicaties van eerste schrammen op zijn premierschap.

Play episode from 01:15:43

chevron_right

Transcript

chevron_right

Transcript

Episode notes

Het formatie-advies van verkenner Wouter Koolmees was vlijmscherp en tegelijk verfijnd. Uit het Kamerdebat daarover werd verrassend veel helder, al werd dat nogal overschaduwd door de lotgevallen van informateur Hans Wijers. Jaap Jansen en PG Kroeger bespreken hoe het Koolmees lukte een weg te banen en wat er nu gaat gebeuren. En: het geheim van Sybrand Buma.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend ons een mailtje en wij zoeken contact.

***

Koolmees nam de Kamer bij de hand als een gids over een lastige bergpas langs ravijnen. Het einddoel noemde hij 'een stabiel kabinet', 'keuzes en oplossingen verhelderen' en 'tempo maken'. Hij legde Dilan Yesilgöz fijntjes uit waar zij mis zat en waarom zijn conclusie - D66 en CDA samen aan de slag - lucide was. Dat de Kamer elke motie afwees die zijn werk wilde amenderen, wijst erop dat hij blijkbaar had overtuigd.

Hij noemde de beoogde uitkomst een 'pacificatie' bij de grote, hardnekkige politieke dilemma's die politiek en bestuur al jaren verlammen. Rob Jetten moet een Pieter Cort van der Linden worden, is de niet geringe uitdaging door de verkenner. De D66-leider gaf met CDA-voorman Henri Bontenbal aan dit aan te durven. Juist ook omdát ze ideologisch duidelijk verschillen.

De VVD moest meemaken dat ze met lege handen en gemarginaliseerd langs de zijlijn is gezet. Bovendien met het risico dat in de informatiefase de wrakstukken van de Schoof-coalitie finaal exploderen. Een onbeheerste eruptie van Caroline van der Plas maakte dit onverwacht voelbaar.

Opmerkelijk was hoe Jesse Klaver zich vlekkeloos gouvernementeel opstelde en hoe Bontenbal een draai om de oren van Koolmees braaf incasseerde. Hij kreeg immers op zijn profiel van 'democratisch ethos' en 'betere politieke cultuur' volledig zijn zin van Koolmees.

De onderhandelaars van D66 en CDA kunnen aan de slag. Inhoud voorop bij grote thema's en grote lijnen ook van begrotingsbeleid en lange-termijn investeringen. Heel belangrijk is daarbij een klein zinnetje over 'de uitgangspunten voor de vorming van een kabinet'. Want daarin ligt besloten hoe wel degelijk nog voor kerstmis een kabinet op het bordes zou kunnen staan.

De rol van informateur Buma wordt daarmee essentieel. D66 moet slikken dat partner CDA onverwacht het hele proces kan sturen en domineren. Al direct bij aantreden gaf de oud CDA-leider zijn visitekaartje af als wetgevingskenner en man van het openbaar bestuur. Hij benadrukte dat de agenda van D66 en CDA direct kritisch getoetst moet worden op uitvoerbaarheid.

Buma is trouwens niet typisch iemand van 'het nieuwe CDA van Bontenbal'. Hij is als Fries aristocraat en burgemeester een man van 'de regio'. Het geheim van zijn aanpak? Zijn fameuze 'Bumor'. Een Brits soort ironie die zo droog is dat je er het beste iets bij kan drinken.

Niettemin is het jammer dat Wijers het veld moest ruimen. Die had al in zijn hoofd hoe de toekomstagenda moet luiden.

***

Verder lezen

Kabinetsforrmatie 2025

***

Verder kijken

Netwerk over minister Hans Wijers van D66 (1997)

Toespraak Hans Wijers tot D66-congres in 2010

***

Verder luisteren

543 – Kabinetsformatie: Hoe verkenner Wouter Koolmees een ‘nieuw moment’ kan creëren

541 - De terugkeer van het politieke midden