Een fietsvakantie. Appeltaart. Vet betaalde praatjes. Ruzie met de rector. Duizenden witte kruisen in Limburg. Hekel aan Wilhelmina. In deze aflevering van Betrouwbare Bronnen komt het allemaal aan de orde, want we praten over visites van Amerikaanse presidenten in Nederland.

Te gast is Jan Paternotte. Hij is Tweede-Kamerlid voor D66 en heeft een fascinatie voor de Amerikaanse politiek en haar geschiedenis. Dat komt goed uit, want ook PG Kroeger is wat dit betreft een beetje een nerd, zoals onlangs nog bleek met een hele aflevering over boeken van en over presidenten. Jaap Jansen - zelf ook vaak te vinden op Amerikaanse politieke plaatsen, praat met ze.

Wat allereerst opvalt is hoeveel presidenten voor, tijdens en na hun ambtstermijn hierheen zijn gekomen. Sterker nog, twee van hen woonden in Amsterdam en Leiden nog voordat de Amerikaanse republiek een feit was: vader en zoon Adams; het enige duo dat met Bush sr. en Dubya beiden tot staatshoofd werd gekozen.

Een van de grootste presidenten van allemaal – de Democraat FDR – droomde zelfs nog enkele dagen voor zijn vroege dood ervan na de bevrijding van Europa een bezoek te brengen aan Den Haag. Om Wilhelmina hulde te brengen voor haar onversaagde houding van verzet. En om als nazaat van een emigrant uit Zeeland de Nederlanders te helpen na de hongerwinter en moed in te spreken.

Zijn oom Theodore – een Republikein – was een echte wereldreiziger, zowel voor als na zijn twee termijnen in het Witte Huis. Hij bezocht onder meer Amsterdam voor een speech en Paleis Het Loo en de Oranjefamilie daar. De peuter Juliana vond hij wel een schatje, maar haar moeder een feeks en haar vader een sul. De eerste ex-president die op bezoek kwam was Ulysses Grant, die als generaal voor Lincoln de Burgeroorlog won.

Naast de Roosevelts was er nog één andere ‘echte Nederlander’ in het Witte Huis. Eerst acht jaar als vicepresident van Jackson, daarna vier jaar op eigen kracht. Dat was Martin Van Buren. Hij heeft het na zijn eigen termijn nog vaak geprobeerd voor verschillende partijen, maar won nooit meer. Heel bijzonder was zijn jeugd. Engels was thuis nog de tweede taal naast het Nederlands! Van Buren en de jongere Adams spelen ook nog als ‘twee Hollandse presidenten’ een rol in Amistad, een belangrijke Hollywoodfilm over de slavernij in Amerika.

In onze tijd was Bill Clinton nogal gek op Nederland. En meer in het bijzonder op een café in de Jordaan en de appeltaart die daar geserveerd wordt. Jan Paternottes kantoor stond schuin tegenover dat apple pie café! PG Kroeger heeft uit eigen belevenissen weer verhalen over de ‘grande personalité’ Barbara Bush en haar zoon, president George W. Bush. Hoewel een kleine samenzwering van PG met premier Balkenende niet door kon gaan, slaagde hij er toch in een gesprek met Bush en de minister-president ‘af te luisteren’.

Kortom: Nederland en Amerika hebben heel veel geschiedenis met elkaar. Paternotte en PG maken nu dan ook al grootse plannen. Want in 2026 vieren deze twee naties een uniek jubileum van vriendschap. De ceremonie die zij samen hebben bedacht zal u de oren doen spitsen, vooral ook vanwege de plek waar dit feest moet gevierd worden!